ALLERGİK REAKSİYALAR
- Kimyavi allergiya, bir kimyavi maddəyə, ya da quruluşca bənzər bir maddəyə əvvəldən duyarlı vəziyyətə gəlmənin nəticəsi olaraq ortaya çıxan bir advers reaksiyadır
- Adətən maddənin dozası ilə əlaqəsi yoxdur
İdiyosinkratik reaksiyalar:
İdiyosinkraziya, bir kimyavi maddəyə qarşı, verildiyi şəxsə məxsus yaranan anormal bir reaksiyadır. Aşağı dozada hiperhəssaslıq və ya çox yüksək dozda hipohəsaslıq şəklində ola bilər.
Toksik epidermal nekroliz:
- İlk dəfə 1956 cı ildə Layell Sendromu olaraq adlandırılıb
- İdiyosinkrazik reaksiyadır
- Yaygın eritem ve epidermis nekrozu
- Epidermal eksfoliasyon, konyuktivit, mukozal membran tutulumu və yüksək hərarət
- Bədənin %30undan çoxu prosesə qoşulur
- Mortalite %30
- Dəqiq müalicəsi yoxdur , dəsdək müalicəsi edilir
- Sistemik steroidler, IVIG və s.
_______________________________________________________________________________
Layel sindromuna ən çox səbəb olan dərmanlar:
- Sulfanomidlər (kotrimoksazol,sulfasalazin)
- Sulfonilüre grubu oral antidiyabetiklər
- Tiyazid ve bənzəri diüretiklər
- Antibiyotiklər (penisilinler ,ampisilin, amoksisilin ,florokinolonlar, sefalosporinlər)
- Antiepileptiklər (fenitoin, karbamazepin, fenobarbital, valproat, lamotrijin)
- Piroksikam
- Allopurinol
Stevens Johnson Sindromu:
-TEN’in yüngül forması
-Mukoz membran eroziyaları ve vezikulyar lezyonlar
-Bədənin %3-10’u
-Mortalite %5
-Bədənin %10-30’u əhatə eden proses SJS-TEN ara formasıdır
SJS səbəb olan dərmanlar:
A vitamini, Asetominofen, Asiklovir, Allopurinol, Aminofilin, Amiodaron, Amlodipin, Amoksisilin, Ampisilin, Lansoprazol, Aspirin, Atorvastatin, Kaptopril, Karbamazepin, Karvedilol, Sefazolin, Sefoksitin, Seftriakson, Klorokin, Klorotiazid, Siprofloksatin, Klaritromisin, Klindamisin, Klopidogrel, Klozapin, Ko-trimoksazol, Diltiazem, Doksisiklin, Enalapril, Eritromisin, Etambutol, Fluoksetin vəs.
Red Man Sindromu:
(Red Neck Sindromu)
- IV vankomisin istifadəsi
- Üz, boyun, ənsə və gövdənin üst yarısında qırmızı eritematoz səpkilər, flushing
- %10’dan çox təsadüf edilir
- Müalicədə ikinci seçənək olarak linezolid və ya teikoplanin ile davam edə bilərik.
_______________________________________________________________________________
Churg Strauss sindromu:
Eozinofilik vaskulit –kiçik damar vasküliti
Damar divarında neytrofil infiltrasiyası
ANCA pozitifliyi
Glomerulonefrit ,böyrək çatışmazlığı
Astma ,Allergik rinit
Ağciyər qanaması
Dəridə purpurik səpgilər və dəri xoraları
Müalicə: kortikosteroid ve siklofosfamid
Churg Strauss Sindromuna səbəb olan dərmanlar:
Asetominofen, Allopurinol, Amlodipin
Aspirin, Azitromisin, Azatioprin
baklofen, Kalsitonin, Kaptopril
Kokain, Siklosporin, Östrojenler
İnterferon Montelukast Zafirlukast
Parasetamol Tetrasiklin Kinidin
Ritanavir
_______________________________________________________________________________
Əl Ayaq Sindromu:
(Palmar Plantar Eritrodizestezi)
Ovuc içi və ayaq altında eritema, ödem, deskvamasiya
Səbəb olan dərmanlar:
Kİmyaterapiya dərmanları
Sitarabin
Doksorubisin
Kapesitabin
Epirubisin
Florodeoksiüridin
Hidroksiüre
Merkaptopürin
Siklofosfamid
Dosetaksel
Vinorelbin
5-FU
_______________________________________________________________________________
DRESS Sindromu (The Drug Reaction with Eosinophilia and Systemic Symptoms ):
Dərmanla əlaqədar psevdolimfoma sindromu
Dərmana məruz qaldıqdan 1-8 həftə sonra müşahidə edilir
Səpgi, eosinofiliya, yüksək hərarət, limfoadenopatiya və sistemik simptomlar
Ən çox qaraciyər, böyrək, ağciyər və ürək prosesə qoşulur
DRESS Sindromuna səbəb olan dərmanlar:
Allopurinol Amitriptilin
Aspirin Atenolol
Kaptopril Karbamazepin
Klaritromisin Klonazepam
Co-trimoksazol Desipramin
Fluoksetin Furosemid
İbuprofen İndometazin
Lityum Lorazepam
Losartan Naproksen
Fenitoin Ranitidin
Valproik asit
_______________________________________________________________________________
ACE İnhibitor Sindromu:
Uzun müddətli istifadə ilə əlaqədar
- Yüksək hərarət
- Artralgiya
- Miyalgiya
- Sedimentasion artışı
- Eosinofiliya
- ANA pozitifliyi
- İnterstisyal nefrit
- Səpki
- Vaskulit
Serum Sickness Sendromu:
Tip III hipersensitivitə immun kompleks
Artralgiya
Miyalgiya
Yüksək hərarət
Dəri səpkiləri ( övrəyəbənzər )
Limfadenopati
Eritema multiforma
Ekximoz
Başda antibiyotikler olmak üzərə bir çox dərmanlar
Hepatit A ve B peyvəndi
5-6 gün içinde öz özünə itir
_______________________________________________________________________________
Baboon Sindromu:
Kontakt dermatit
Qaşıntılı bir hipersensitivite reaksiyası
Aksillar, gluteus ve büyük fleksuralarda
Sistemik, piruritik eklzantemalar
İntertriginöz yayılım
Baboon Sindromuna səbəb olan dərmanlar:
- Sefadroksil
- Civəli maddələr
- Nikel
- Heparin
- Aminofilin
- Psödoefedrin
- Terbutalin
- Amoksisilin
- Ampisilin
- Aspirin
- Gida əlavləri
_______________________________________________________________________________
Sweets Sindromu:
Kəskin febril neytrofilik dermatoz
Bir hipersensitivite sindromudur
Səbəb olan dərmanlar:
Azasitidin, desitabin
Statin Sendromu:
- Anafilaksiya
- Anjioödem
- Eritema multiforma
- Eozinofiliya
- Hemolitik anemiya
- İnterstisyel ağciyər xəstəliyi
- SLE
- Fotosensitivite
- ANA (+)
- Purpura
